Akıllı Ulaşım Sistemleri Derneği Başkanı Sayın Erol YANAR ile Akıllı Ulaşım Sistemleri ve AUSDER üzerine verimli bir söyleşi gerçekleştirdik.
Akıllı Ulaşım Sistemleri ile ilgili olarak Dünya’nın çeşitli ülkelerinde birbirinden farklı tanımlamalar bulunmaktadır. Söz konusu sistemin siz nasıl tanımlıyorsunuz? Sistemin akıllı olması ile kast edilen tam olarak nedir?
Son zamanlarda çok farklı alanlarda akıllı kelimesi kullanılmaktadır. Bu kelime genel anlamda internet bağlantısı bulunan veya erişilebilen cihazlar için kullanılmaktadır. Örneğin: Akıllı cep telefonları, akıllı ev eşyaları vb.
Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS-ITS) dendiğinde yol (alt ve üstyapı), yolcu ve araçlar arasında bilgi ve iletişim teknolojileri kullanılarak iletişim kurulması, böylece uygulama ve servisleri kullanıcıların hizmetine sunarken daha hızlı, konforlu, güvenli ve çevre dostu bir ulaşım sisteminin oluşu kastedilmektedir.
Akıllı Ulaşım Sistemlerinin ulaştırma ve lojistik sektörüne entegre hale getirilmesinin sektörümüze ne gibi olumlu etkilerinin olacağını düşünüyorsunuz?
Yukarıdaki cevaptan da anlaşılabileceği gibi, AUS trafiğin tüm alanlarında (kara, hava ve deniz) daha hızlı, konforlu, güvenli ve çevre dostu bir trafik hedeflemektedir. Bunlara ulaştırma ve lojistik penceresinden bakarsak, elektronik irsaliye uygulaması gibi fabrikadan son noktaya kadar elektronik takip sistemleriyle, yol boyunca kurulacak weight in motion sistemleri ile daha hızlı ve kesintisiz bir yolculuk ve yanında güvenli bir seyir mümkün olacaktır.
AUS ile birlikte Ulaşım Planlaması (yük taşıma planlaması) ile lojistik sevkiyat etkin bir şekilde yönetilecektir.
Sistemin maliyetleri hakkında neler söyleyebilirsiniz? Sistem zor, karmaşık ve masraflı diyebilir miyiz?
Her sistemin bir maliyeti olacaktır. Ancak fiyat fayda oranına bakarsak AUS uygulamalarından elde edilecek faydanın çok yüksek olacağı görülmektedir. En önemli faydası sürekli takip sistemi güvenliği artırırken kazaları önleyeceğinden insan kaynaklarının heba olmasının önüne geçecektir. Bu sistemlerin maliyetlerinin şimdiki konvansiyonel sistemlerin kurulum maliyetlerinde sağlayacağı tasarruf yanında mevcut altyapı tesislerinin korunması yönünde sağlayacağı faydalar kısa sürede sistemin kendi maliyetini çıkaracaktır.
AUS özellikle lojistik alanında haksız rekabetin önüne geçeceğinden kanunlara saygılı vatandaşların haklarını da koruyacaktır.
AUSDER fikri nasıl oluştu? AUSDER’in gelecek dönemler ile ilgili planları / projeleri nelerdir?
UDHB Ulusal AUS Strateji Belgesi ve Eki Eylem Planının hazırlanması sırasında AUS konusunda çalışan devlet kurum ve kuruluşları, özel sektör firmaları, üniversiteler, araştırma kuruluşları ve STK örgütleri arasında eş güdümün sağlanması yolunda bir dernek kurma eylemi de ön görülmüştü. Bu eylem uyarınca AUSDER 15 Mart 2016 tarihinde kuruluş bildirgesini vererek kurulmuştur.
AUSDER kuruluş amacı gereği AUS konusunda çalışan devlet, özel sektör, üniversite ve STK’lardan gelen 20 kurucu üye ile kurulmuş ve bugün itibarı ile 37 üyeye ulaşmıştır. Her gün üye sayısı artmaktadır. Ayrıca AUS konusunda çalışan diğer oluşumlar ile de irtibata geçerek AUS alanında yapılan çalışmaları izlemekte ve taraf olmaktadır. Böylece AUS konusunda çalışan oluşumlar arasındaki iletişimi sağlayarak en önemli eksikliklerden birini bertaraf etmektedir.
AUSDER şehirlerimizin Akıllı Ulaşım konusunda yaptıkları çalışmaları teşvik etmek, desteklemek, seviyelerini belirlemek ve neler yapılması gerektiği noktasında bilgilendirmek amacı ile AUS Şehir Endeksi çalışmasını başlatmış ve bu amaçla AUS Endeksi Çalışma Grubunu kurmuştur. Yaklaşık bir yıllık bir çalışma süresi öngörülmektedir.
AUS ile birlikte geleceğin iş kollarından biri olacak olan Internet of Things (IoT) konusunda çalışma grubu kurulması planlanmaktadır. Akıllı Yol uygulamaları konusunda çalışmalar yapılması, AUS standartlarının uygulanması konusunda danışmanlık yapılması, AUS konusunda Mesleki Yeterlilik eğitimlerinin düzenlenmesi, AUS konusunda çalışma yapan tüm kurum ve kuruluşlara danışmanlık hizmeti verilmesi planlanan eylemler arasındadır.
Akıllı Ulaşım Sistemlerinin Dünya uygulamaları incelendiğinde hayata geçirilen ve çalışmaları devam eden “Akıllı Yol” projesi, AUS Planları, Dinamik Mesaj İşaretleri gibi çeşitli projelerin ülkemiz uygulamaları nelerdir? Bu kapsamda planlanan ve uygulanan sistemlerden bahseder misiniz?
Ülkemizde Akıllı Ulaşım Sistemleri konusunda bir bütünlük içerisinde olmasa da farklı uygulamalar yapılmaktadır.
Başta İstanbul BŞB olmak üzere birçok belediye toplu taşıma araçlarının seyrüseferlerini içeren, şehirdeki trafik sıkışıklıklarını gösteren mobil uygulamaları hizmete vermişlerdir. Ayrıca tek bir kart ile (her ne kadar sadece o belediyede geçerli olsa da) farklı toplu taşıma araçlarından yararlanma imkanı sağlayan uygulamalarda kullanılmaktadır.
Yol yoğunluk durumunu, ortalama varış süresini, yoldaki çalışma ve anlık olumsuzlukları kullanıcılara ileten Değişken Mesaj İşaretleri belediyelerimizle birlikte karayolları tarafından da kullanılmaktadır.
Güvenlik ve kural ihlalleri için kullanılan Elektronik Denetleme Sistemleri, Plaka Tanıma Sistemleri, hareket halinde ağırlık ölçüm sistemleri ülkemizde değişik seviyelerde de olsa kullanılan diğer AUS uygulamalarındandır.
Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından deneme amaçlı olarak inşasına başlanan Akıllı Yol Projesi bir yandan haberleşme alt yapısının imalatı ile devam ederken diğer yandan üst yapı projelendirmesi le devam etmektedir.
Akıllı Ulaşım Sistemleri kullanma düzeyimiz ile ilgili olarak neler söyleyebilirsiniz? Bu sistemlerin kullanımının şehir içi ve şehirlerarası trafik, yolcu yoğunluğu ile trafik kazalarının azaltılmasına etkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Akıllı ulaşım sistemleri Karayolları Genel Müdürlüğü ve özellikle Büyükşehir Belediye Başkanlıklarınca gün geçtikçe yeni uygulamalarla gündelik hayatımıza girmeye devam etmektedir. Ancak bunlar tek bir elden koordine edilmediği için farklı yerlerde farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Özellikle belediyelerimizin AUS seviyelerinin belirlenmesi için daha öncede bahsedildiği gibi AUS Şehir Endeksi çalışması başlatılmış olup buradan elde edilecek sonuçlar belediyelerimizin AUS ifadesinden ne anladıkları, bunlardan hangilerini hangi yaygınlıkta kullandıkları, gelecek ile ilgili planları ortaya koyacaktır.
AUS uygulamaları daha hızlı, konforlu, güvenli ve çevre dostu bir hareketlilik hedeflemektedir. Uygulamalardan elde edilecek sonuçların da bu doğrultuda olması beklenmektedir. Ancak bunlar bugüne kadar rasyonel olarak ölçülmediğinden veya yapılan ölçümlerin dar alanda ve kısa sürede olmaları sonuçların genelleştirilmesine imkan vermemektedir. Ancak yurt dışı uygulama sonuçları hedeflenen sonuçları sağladığını göstermektedir ki ülkemizde de bu yönde olacağından şüphe yoktur.