China Shipping’ten bahsedebilir misiniz?
China Shipping Container Line Ltd., China Shipping Group Şirketi şemsiyesi altında bulunan ve 1997 yılında Çin`in Shanghai şehrinde kurulmuş, düzenli hat konteyner taşımacılığı ve bağlantılı olan servisler ile görevlendirilmiş ve hızlı büyüme gösteren global bir denizcilik şirketidir. Ocak 2009 verilerine göre bünyesinde 158 genç (ortalama yaşı 4.02’dir) ve modern konteyner gemisi bulundurmakta ve 493,016 TEU taşıma kapasitesi ile dünyanın sekizinci büyük düzenli hat armatörü konumundadır. Global olarak, Çin limanlarından Japonya, Kore, Güneydoğu Asya, Avustralya, Avrupa, Akdeniz, Amerika, Batı Afrika ve Orta Doğu’ ya servis vermektedir. Uzak Doğu – Kuzey Amerika servisi ile Kuzey Amerika’da sekiz liman ve 40 ayrı iç noktaya ulaşabilmektedir. Ayrıca, Çin’ in bütün limanlarında ve Çin’de bulunan üç büyük nehir üzerinde yapılabilecek iç taşımalar için de oldukça büyük ve iyi organize olmuş servis ağı mevcuttur. Türkiye` de Temmuz 2005 yılından beri “Joint Venture” yapı ile, China Shipping (Türkiye) Agency A.Ş. adi ile hizmet verilmektedir. Türkiye’ye 4250 TEU kapasiteli sekiz gemi bulunan ABX (Asia – Black Sea Express) servisi ile haftalık uğrak yapmaktadır. Bu servis, Çin` inShanghai limanından başlayıp, Ningbo, Shekou, Singapore, Port Kelang uğrakları yapıp İstanbul’ da Ambarlı / Kumport Terminali’ ne yanaşmaktadır. China Shipping`in Türkiye`de konteyner ile yapılan ithalat ve ihracattaki payı % 2’dir.
Uzak Doğu – Kızıldeniz servisine yönelmenizin nedenleri ve bu servis doğrultusundaki planlarınız nelerdir?
2008 yılının son çeyreğinde yaşanmaya başlanan global kriz ve durgunluğun etkisi ile, Asya-Kuzey Avrupa ticaretinde % -9 ve Asya-Akdeniz ticaretinde de % -14 bir düşüş yaşandığı tespit edilmiştir. Bunun bir sonucu olarak, birçok konteyner armatörü mevcut servisleri ya kapatmışlar ya da birleşerek kapasite azaltma yönünde karar almışlardır. Bununla birlikte, alternatif tradeler aranmaya yönelinmiş ve bazıları Intra – Asya Trade` in de kapasite artırmış, bazıları ise Orta Doğu`yu tercih etmişlerdir. Kızıldeniz’de alternatif olan ve durgunluk yaşamayan bölgelerden biridir. China Shipping bu bölgeye, YML, Hanjin ve K Line ortaklığında yeni bir servis başlatma kararı almıştır. Servisin kapasitesi altı adet 4000 TEU’luk gemilerden oluşmakta ve Shanghai, Ningbo, Shekou, Singapore, Jeddah, El Sokhna ve Aqaba uğraklarını takip etmektedir. Çin` den bu bölgeye ve Doğu Afrika Limanları’na ( Jeddah’dan geçerek) yapılan ticaret halen armatörleri tatmin edecek düzeydedir.
Çin’de büyük modern bir onarım tersanesinin temsilciliğini elinizde bulunduruyorsunuz. Buradaki hizmetler ve hedef kitleniz hakkında bilgi alabilir miyiz?
Evet, China Shipping International Shipyard Ltd. adı ile China ShippingGroup ve China Shipping Industrial Company ortaklığında büyük ve modern bir tersanedir. Shaghai` da Changxing Adası’ nda konumlanmıştır. Bu tersanede genel olarak tamir-bakım, yeni ve yeniden inşa, genel, özel ve yüksek performans gemilerin dönüşümü yapılmaktadır. 3500 metre kıyı uzunluğu,1000 metre denizalanı, 10 metreden 16 metreye kadar su derinliğine sahiptir. VLCC olarak adlandırılan 340 metre ve üzeri gemilerin kolayca bakım yapılabileceği ve gemi mühendisliği hizmetleri alabileceği bir tersanedir.
Tersane yönetiminin hedef kitlesi, yüksek düzeyde mühendislik ve teknolojik hizmet almak isteyen yerel ve uluslararası armatörlerdir. Kesin tarihli, first-class modern tamir-bakım hizmeti veren bir tersane işletmesi olmak ise hedefidir. Servis alan armatörler arasında, ABD, Almanya, Türkiye, Yunanistan, Singapur ve Hong Konglular öne çıkmaktadır.
CHINA SHIPPING olarak liman operasyonlarınızdan bahseder misiniz? Limanlarda karşılaştığınız aksaklıklar nelerdir, nasıl gideriyorsunuz?
Türkiye’ye olan ana hattımız İstanbul, Kumport uğraklıdır ve diğer limanlara Haydarpaşa, İzmir, Gemlik ve Mersin’e feeder olarak adlandırılan kısa mesafe aktarması yapan küçük gemiler ile hizmet vermekteyiz. Bütün limanlarda daha iyi hizmet verebilmek ve liman kalış süresini en aza indirebilmek için kendi ekibimizle evraksal süreci kontrol etmeyiz. Diğer yükleme ve boşaltma gibi operasyonel hizmetler barındığımız liman idareleri tarafından verilmektedir.
Burada, özel işletmeli terminaller ile devlet eli ile işletilen terminaller farkı ancak bizi etkilemektedir. Ana gemilerimiz özel işletmeli Kumport Terminali’ne yanaştığı için olağanüstü aksilik olmadığı takdirde sorun yaşamamaktayız. Fakat Haydarpaşa ve İzmir gibi devlet işletmesi altındaki terminallerde, terminal için trafik sorunu ve buna bağlı gecikmeler yaşanmakta ve gemiler gelişlerinde her zaman yanaşamamaktadır. Bu iki terminalin de özelleşme süreci tamamlandığında bu sorunların da göreceli olarak ortadan kalkacağına inanmaktayız.
CHINA SHIPPING hattının Türkiye ithalat ve ihracatındaki payı nedir?
Yukarıda sözünü ettiğimiz gibi China Shipping, global olarak sekizinci büyük konteyner taşıyıcısı olmasına rağmen Türkiye’ye olan servisi sadece Uzak Doğu ve Çin limanlarındandır. Bu da, China Shipping’in Türkiye ithalat ve ihracatındaki payını etkilemektedir. Türkiye’nin konteyner ile yapılan toplam ticareti yaklaşık 2,6 Milyon TEU civarında gerçekleşmekte olup, China Shipping olarak bu rakamın Türkiye genelinde % 2’ sini elleçlemekteyiz. Ancak, Çin’den İstanbul’a olan direkt servisimiz dolayısıyla, İstanbul’dan Çin limanlarına gerçekleşen ihracatın % 14’ünü taşıyarak servisler arasında ikinci sırada bulunmaktayız. Bu da, China Shipping olarak bizim aksaksız ve güvenilir bir düzenli hat armatörü olduğumuzu göstermektedir.
Sefer süresi içerisinde liman süresini azaltmak için neler yapıyorsunuz ya da neler yapılabilir?
Tüm donatanların isteği, en az sürede en çok konteyneri elleçleyebilmektir. Bu elbette ki yanaşma yapacağı terminalin imkânları ile de ilişkilidir yani altyapı ve üstyapı olanakları gibi. Biz China Shipping olarak, çalıştığımız terminaller ile ‘Window’ anlaşması yapmaktayız, yani gemi geliş tarihlerini haftalık olarak bildirir ve buna göre de kesin yanaşma günü üzerinde anlaşmaya varırız. Bu daha çok ana gemi uğraklı servisler için mümkün olabilmektedir.
Ayrıca, ihracat yüklemelerinde yükleme son kabul günlerine uymaya ve müşterilerimizi de buna alıştırmaya özen göstermekteyiz. Bu işlem, gemi yanaştığında yüklenecek konteynerlerin tamamının terminal istifinde hazır olması anlamına gelir ki, böylece gemi zaman kaybetmez. Yukarıda anlatılmaya çalışılan durumun istisnaları pek tabii vardır. Bunlar da makul ve açıklanabilir olduklarında armatör tarafından kabul edilir
Liner Taşımacılığının günümüzdeki önemi hakkında neler düşünüyorsunuz? Siz bu noktada nerede bulunuyorsunuz?
Ekonomide en önemli faktörlerden biri taşımadır. Uluslararası taşımaların çok büyük bir bölümü denizyolu ile yapılıyor. Deniz taşımacılığında, zaman ve ekonomi tasarrufu sağlamak amacıyla belirli noktalar arasında düzenli hat (Liner) seferleri başlatılmış, general kargo gemileri ile başlatılan bu seferlerde her türlü yükü hacim ve miktar gözetmeden almak mümkün olmuştur. Zamanla bu açık olarak yapılan düzenli hat taşımacılığı yerini daha güvenli, ucuz ve kolay olan konteyner taşımacılığına bırakıyor. Break Bulk ve General Cargo gemileri konteyner gemilerine dönüştürülüyor ve sonra da özel yapım full konteyner gemileri inşa edilmeye başlanıyor. Hala konteyner gemilerinin toplam dünya ticaret filosundaki payı % 5,7, Türkiye’de son yıllarda gelişme gösterse de bu pay ancak % 1 dolayındadır.
Konteyner ile yapılan liner taşımacılığın önemi hedefinde açıkça belirtilmiştir; ‘Taşınan malların süratli ve hasarsız bir şekilde son noktaya ulaşması temel amaçtır.’ Burada taşımanın fiyatı da önemlidir. Dolayısıyla en iyi taşıma; en ucuz, en güvenli ve en hızlı yapılandır. Bu da ancak konteyner ile yapılan liner taşımacılıkta ortaya çıkmaktadır. Çünkü bir kap içinde taşınan mallar hem daha ekonomik ve güvenli taşınacak, hem de istenildiğinde satıcının kapısından alınıp alıcının kapısına kadar teslim edilebilecektir. Ayrıca konteyner taşımacılığı sayesinde genel anlamda taşımacılık (Karayolu-Denizyolu-Havayolu-Demiryolu) kombine yapılabilir hale gelmiştir. Konteyner taşımacılığının gelişmesi, lojistik sektörünün de yön değiştirmesine ve gelişmesine olanak sağlamıştır. Bu nedenledir ki, konteyner gemilerine yapılan yatırımın payı artmıştır.
China Shipping, bu gelişmede öncülerden biri konumundadır. Filosundaki konteyner gemilerinin yaş ortalaması sadece 4.02’dir ve modern teknoloji ile donatılmıştır. Ayrıca konteyner taşımacılığının gelişimine katkıda bulunabilmek için, müşteri odaklı bir pazarlama stratejisi takip etmekte, her geçen gün dünya üzerindeki ağını geliştirmekte ve müş- teri memnuniyetini maksimize etmek için gerektiğinde gruba bağlı ‘China Shipping Logistics’ şirketinin olanaklarını kullanmaktadır.
Sizce limanlarımızın özelleşmesinin taşımacılık sektöründe getirdiği avantaj ve dezavantajları nelerdir?
Dünya üzerinde gelişen siyasal olaylar, değişen ekonomik şartlar ve teknolojik ilerlemeler deniz taşımacılığında da değişime neden olmuş ve dökme yük taşımacılığından konteyner taşımacılığına yönelim artmıştır. Taşıma sistemi de, kombine taşımacılığa dönmüş ve böylece limanlar bölgede ekonomiyi doğrudan etkileyen önemli tesisler haline gelmişlerdir.
Dünya limanlarındaki konteyner hareketleri sürekli artmakta ve 2012 yılında konteyner sayısının 490 milyon civarında olacağı tahmin edilmektedir. (JICA) Dolayısıyla bu kadar konteynerin en kısa sürede, etkin ve verimli bir biçimde hareketini sağlayacak alt ve üst yapıya sahip ve iyi hizmet veren limanlara ihtiyaç vardır.
Bunun yanı sıra, dünya konteyner trafiğinin ¼’ lik miktarı için ülkemizin de içinde bulunduğu Akdeniz Koridor’ u kullanılmakta olup, Asya Ülkeleri ile Avrupa Ülkeleri arasındaki uzak mesafe taşımacılığı yapan hatlar bu güzergâhı kullanarak Akdeniz içerisinde çeşitli ülke limanlarına direkt uğraklar yapmaktadırlar. Türkiye’miz ise bu servislerden aktarmalı (Mısır, Malta, İsrail, İtalya vs) olarak yararlanmaktadır. Mevcut Türk limanları bu servislerde bulunan büyük konteyner gemilerine hizmet verebilecek alt ve üst yapıya sahip olmadıkları için yükler adı geçen aktarma limanlarında daha küçük (feeder) gemiler ile Türkiye` ye gelmektedir. Bunun sebebi ise Türkiye limanları konteyner taşımacılığında yaşanan gelişmeleri izleyememiş, aktarma limanına sahip bir ülke konumuna gelememiş ve Akdenizli olma avantajını değerlendirememiş olmasıdır.
Mevcut yönetimler ile limanların yatırım gereksinimleri karşılanamamakta, verimli ve çağdaş olamayan işletmecilik nedeniyle limanlar ticari esaslara göre çalıştırılamamakta ve bölgesel rekabeti giderek azalmaktadır. Limanlarımızın ticaretin ihtiyaçlarına cevap verebilecek, ulusal ve bölgesel ekonomiye katkı sağlayacak, teknolojik gelişmelere uygun olarak kendini geliştirecek ve bölge limanları ile rekabet edebilecek çağdaş bir işletme yapısına kavuşması için en etkin yöntem özelleştirmedir.
Kamu idaresinde bulunan limanlar teknolojik gelişmeyi takip edememekte, bürokratik işlemlerin fazlalığından müşteri taleplerine yeterince ve zamanında cevap vermede etkili olamamaktalar. Limanlar mali konularda kısıtlı bütçeye sahip olduklarından alt ve üst yapıya ilişkin yatırım gereksinimlerini karşılayamamaktadır.
Bugün, İstanbul Haydarpaşa Limanı ile İstanbul Ambarlı Bölgesinde 1995 yılında ilk konteyner gemisini elleçlemeye başlayan özel terminali karşılaştırdığımızda, fiziksel olarak ne fark olduğunu açıkça görebilmekteyiz. Limanların özelleştirilmesi ve özel konteyner terminal işletmeciliğine izin verilmesi, üç tarafı denizler ile kaplı ülkemizin bölgesel rekabetini artırmış ve aktarma yükleri açısında da tercih edilebilir konuma gelmiştir. Bu nedenledir ki, 1990’lı yıllarda daha küçük boyutlarda gelen gemilerin günlerce rıhtım beklemesine rağmen, artık büyük (5500 – 6500 TEU) kapasiteli gemilerin bile uğrak yaptığı, bekleme yapmadan hemen yanaşabildiği ve kabul edilebilir bir yükleme-boşaltma süresi ile ayrıldığı konuma gelinmiştir.
Limanların özelleştirilmesinin ve özel konteyner terminali işletmeciliğinin teşvik edilmesinin dezavantajları elbette ki olacaktır; fakat bu elde edilen avantajlar yanında oldukça küçük ölçüde kalmaktadır. Özelleşen limanlar teknolojik anlamda modernleşecek, kapasite anlamında gerileyecek, müşteri ihtiyaçlarına kısa sürede ve kalıcı olarak cevap verecek ve sonucunda da, serbest ekonomide tercih edilebilir konuma gelecektir. Bu stratejik konuma sahip ülkemizin lojistik üs olmasına da oldukça büyük katkı sağlayacaktır. Limanlar çoklu (kombine) taşımacılık zincirinin çok önemli ve tamamlayıcı halkasıdır.
Turgut Aydıncan
China Shipping Türkiye Müdürü
Röportaj
Derya Erdim
Mehmet Doğan