Bilişim çağı ve dijitalleşmenin gündeme gelmesi ve iş dünyasında sadece teknolojik yönlerde değil, iş yapış modellerinde de kullanılmasıyla birlikte biz çalışanların hayatında büyük değişiklikler oldu. Genel kapsamda, Dijitalleşme, yeni iş modellerinin gelişmesine, şirket değerlerinin yeniden yapılanmasına, yeni ürün dağıtım kanallarına, yatırım ilişkilerine olumlu etkiler yaratırken, insan ilişkilerinde sorgulanması gerektiren etkiler de yaratmaktadır.
Lojistik üzerinde ki etkiler üzerine değinecek olursak, en temel gelişmeler aşağıda ki konu başlıklarında izlenmektedir:
Verimli Nakit Akışı Yönetimi🡪 Faturaların ve ödeme yöntemlerinin dijitalleşmesi ile beraber, nakit akışını yönetim süreci azalmış ve erişilebilirlik artmıştır. Örneğin sistemler üzerinden alacak-borç takibi ve bilgilendirmelerinin dijital ortamda yapılması, müşteri ve tedarikçi iletişim ağını hızlandırmıştır. Kullanılan otomatik nakit akışı hesaplayıcılar/sistemler doğru veri oluşumunu desteklemiştir.
Tedarik Zinciri Gelişimi🡪 Dijitalleşme ile beraber fiziksel belgelerin yerini elektronik veri almakta ve elle gerçekleştirilen süreçlerin yerine yazılım ile gerçekleştirilen süreçler sürdürülmektedir. Bu teknolojiler, süreçleri daha da optimize ederek maliyetleri azaltır ve hız kazandırır. Örneğin otomatik depolama sistemleri, robotic uygulamalar. Ayrıca tedarik zincirinde ki bu gelişim son zamanlarda trend olan ve etkisi hiç bitmeyecek sürdürülebilirlik projelerini de katkıda bulunmaktadır. Tedarik zincirinde dijitalleşmeye örnek olarak, internet üzerinden sipariş, blockchain, , dijital imza, ERP sistemleri, CRM sistemleri, verilebilir.
Yeni İş Modellemeleri🡪 Dijitalleşme ile birlikte müşteri memnuniyetini arttırma yönünde yeni iş modelleri de ortaya çıkmaktadır. Örnek olarak, deniz taşımacılığında konteyner takibi (ısı,zaman ve teslimat) , kara taşımacılığında varış süresi takibi gibi işlemler dijital platformlardan yapılabilmektedir. Tüm bu dijital veri depoları sayesinde daha net ve doğru raporlar oluşturulabilir, böylece firma güvenirliği artmaktadır.
Yapay Zeka & Blockchain
Yapılan araştırmalara göre şirketlerin %75 i finans alanında yapay zeka kullanıyor. Kuzey Amerika, Asya Pasifik ve Avrupa’daki şirketler yapay zekâ kullanımında en önde gelen bölgeler olurken, çoğunluğu gelişmekte olan pazarlardan oluşan Orta Doğu, Afrika ve Latin Amerika’daki şirketler bu konuda daha geride kalıyor. Yapay zeka sayesinde şirketler hızlı ve güvenilir bir şekilde verilerini analiz edebilir ve bu verileri kullanarak risk ve fırsatlarını belirleyebilir. Finans alanında en önemli örnekler; belge işleme, tahsilar, kredi kartı işlemleri, finansal durumların analizi, chatbot kullanımı ile müşteri memnuniyet analizi ve sorularının cevaplanması, şüpheli finansal işlemleri tespiti ve bildiriminin yapılması, geleceğe yönelik finansal tahminler olarak sıralanabilir.
Yapay zeka & Blockchain işleyişine lojistik sektörü özelinde baktığımızda operasyonel verimlilik, maliyet optimizasyonu ve müşteri memnuniyeti gibi alanlarda büyük bir dönüşüm yaratmaktadır.
Lojistik alanında, trafik durumu, hava koşulları ve diğer değişkenleri dikkate alarak en verimli güzergahları belirleyebilir. Bu, taşıma maliyetlerini, yakıt tüketimini azaltarak, teslimat sürelerinin kısalmasını sağlar. Blockchain teknolojisi ile her bir ürünün hareketi, üretim aşamasından, nihai teslimata kadar kaydedilebilir. Bu şeffaflık sayesinde, ürünlerin kaybolması, yanlış yönlendirilmesi veya kalite sorunları gibi durumlarda daha hızlı bir şekilde tespit yapmayı sağlar.
Blockchain uygulamasının bir diğer önemli katkısı ise akıllı sözleşme sistemidir. Örneğin, yükü teslim ettiğinde ödeme yapılmasını sağlayan bir platform geliştirilebilir. Ürünlerin zamanında ve sorunsuz teslimatı, taraflar arasındaki güveni ve memnuniyeti artırır. Uluslararası lojistik , doğası gereği birçok belge içermektedir. Blockchain, bu süreçleri dijitalleştirerek, gümrük belgelerinin, sigorta bilgilerini, taşıma belgelerinin ve diğer gerekli evrakların doğruluğunu sağlayabilir.
Son olarak, Blockchain ve Yapay Zeka, çevresel, sosyal ve ekonomik alanlarda önemli dönüşümlere yol açabilecek büyük potansiyel taşımaktadır. Örneğin, karbon emisyonları ve doğal kaynakların korunması, sürdürülebilir tarım uygulamaları, enerji tüketiminin minimize edilmesi, kaynak dağılımının optimize ederek toplumun farklı kesimlerine adil hizmet sunulması sürdürülebilir kalkınmayı destekleyerek kaynak verimliliğini artırabilir, çevresel etkileri azaltabilir ve daha adil bir toplum yapısının inşa edilmesine katkı sağlayabilir.
Ceren Şengül
A.P. Moller- Maersk Türkiye Finans ve Muhasebe Yöneticisi