Sosyal Medya; teknolojinin durmak bilmeksizin gelişmesiyle günümüzde, iş dünyasında ve gündelik hayatın içinde gözde olan bir kavramdır. İstanbul Üniversitesi Lojistik Kulübü 2013-2014 yıllık dergisinin bu yazısında; Sosyal Medya’nın ne olduğu, ilgi çekici istatistikleri ve sosyal ağları ele aldım. Bakalım neymiş bu “Sosyal Medya”. Sosyal Medya kavramına giriş yapmadan önce “Medya” kavramının ne olduğunu öğrenelim: “Her türlü bilgiyi kişilere ve topluma aktaran, eğlence, bilgi ve eğitim gibi üç temel sorumluluğa sahip görsel, işitsel ve hem görsel, hem işitsel araçların tümüne medya denmektedir”. Sosyal Medya ise; “Web 2.0’ın kullanıcı hizmetine sunulmasıyla birlikte, tek yönlü bilgi paylaşımından, çift taraflı ve eş zamanlı bilgi paylaşımına ulaşılmasını sağlayan medya sistemidir.
Ayrıca sosyal medya; kişilerin internet üzerinde birbirleriyle yaptığı diyaloglar ve paylaşımların bütünüdür”. Buradan yola çıkarsak artık medyada sadece firmalar, kuruluşlar değil de son kullanıcıların, müşterilerin söz hakkı olduğu bir ortama dönüştü.
Sosyal ağlar, insanların birbiriyle içerik ve bilgi paylaşmasını sağlayan internet siteleri ve uygulamalar sayesinde, herkes aradığı, ilgilendiği içeriklere ulaşabilmektedir. Küçük gruplar arasında gerçekleşen diyaloglar ve paylaşımlar, kullanıcı bazlı içerik (İngilizce: UGC-User Generated Content) üretimini giderek arttırmakta, amatör içerikleri dijital dünyada birer değere dönüştürmektedir.
Zaman ve mekan sınırlaması olmadan (mobil tabanlı), paylaşımın, tartışmanın esas olduğu bir insanî iletişim şeklidir. Sosyal medya platformlarında insanlarla buluşur ve iletişimde bulunursunuz. İnsanlara yardım eder, yardım alır, sorularına cevap verir ve kendi sorularınızı sorarsınız. Bu bakımdan sosyal medya resmi olmayan eğitim yollarından da bir tanesidir. Sosyal medya aynı zamanda “Kullanıcıların Ürettiği İçerik” ve “Müşterilerin Ürettiği Medya” kavramlarını da ortaya çıkarmış, bu yapısıyla da ticari plandaki anlamını kazanmıştır.
Şimdi terimsel bilgilerin ardından Unstoppable Profits adlı şirketin yaptığı araştırmaya dayanarak sosyal medya hakkında birkaç ilgi çekici rakam sunmak istiyorum:
- Dünya nüfusu 7 milyar ama internete bağlı 9,6 milyar cihaz var!
- Sosyal ağların %71’i kadın,%62’si erkek kullanıcılardan oluşuyor.
- 350 milyondan fazla kullanıcı Facebook’un bağımlısı haline geldi.
- Twitter’ da saniyede 5700 tweet atılıyor!
- Google +1 düğmesi günlük 5 milyar kez kullanıyor.
- Saniyede LinkedIn’ e 2 kullanıcı kayıt yaptırıyor ve LinkedIn toplamda 200 ülkeden 161 milyon kullanıcıya sahip.
- Instagram’ da, günde 5 milyon fotoğraf yükleniyor ve saniyede 8500 fotoğraf beğeniliyor.
- Dünya üzerinde her 3 kişiden 2’si sosyal medya platformlarını ziyaret ediyor
Önemli Sosyal Ağlar Hangileri ?
- Sosyal Ağlar: Facebook, LinkedIn, MySpace, Google+…
- Bloglar: Blogger, Wordress…
- Mikro Bloglar: Twitter,Tumblr,Yammer
- Fotoğraf ve Sanat: Flickr, Instagram, Picasa, Photobucket…
- Video: Youtube, Vimeo, Dailymotion
- Ses ve Müzik Paylaşımı: Last.fm, Grooveshark, Pandora…
- Ürün Eleştirileri: Şikayetvar…
- Şirket Eleştirileri: CustomerLobby,Yelp…
- Bireysel Soru-Cevap Platformları: Yahoo! Answers, WikiAnswers, Google Answers…
- Bilgi Toplayıcılar: Netvibes, Twine
- Sosyal Medya İzleme: SysomosHeartbeat
- Sosyal Ağları Bir Yerde Toplayanlar: About.me, Kimdir.com…
SOSYAL MEDYA PATRONLARI “FACEBOOK VE TWİTTER”
Facebook
İnsanların başka insanlarla iletişim kurmasını ve bilgi alışverişi yapmasını amaçlayan bir sosyal paylaşım sitesidir.
4 Şubat 2004 tarihinde Harvard Üniversitesi 2006 devresi öğrencisi Mark Zuckerberg tarafından kurulan Facebook, öncelikle Harvard öğrencileri için kurulmuştu. Daha sonra Boston civarındaki okulları da içine kapsayan Facebook, iki ay içerisindeki Ivy Ligi okullarının tamamını kapsadı. İlk sene içerisinde de; Amerika Birleşik Devletleri’ndeki tüm okullar Facebook’ta mevcuttu. Üyeler önceleri sadece söz konusu okulun e-posta adresiyle (.edu, .ac.uk, vb.) üye olabiliyordu. Daha sonrasında da ağ içine liseler ve bazı büyük şirketler de katıldı. 11 Eylül 2006 tarihinde ise Facebook tüm e-posta adreslerine, bazı yaş sınırlandırmalarıyla açıldı. Kullanıcılar diledikleri ağlara; liseleri, çalışma yerleri ya da yaşadığı yerler itibarıyla katılım gösterebilmektedirler.
Facebook, ismini ‘paper facebooks’ formundan almıştır. Bu form ABD üniversitelerinde okulların öğrencilerine, öğretmenlere ve çalışanlara doldurduğu, onları tanıtan bir formdur. Site kullanıcılara ücretsizdir ve gelirini banner reklamlarından ve sponsor gruplarından sağlanmaktadır.
Fotoğraflar
Fotoğraflar uygulaması ile kullanıcılar kendi aralarında fotoğraflarını, kendilerini ve arkadaşlarını da üzerine etiketleyerek sunabilmektedir. Bazı gizlilik sorunları nedeniyle facebook, fotoğrafların görüntülenmeleri üzerinde bazı sınırlamalar koymuştur. Ağustos 2007 itibariyle; Facebook’ta 31.31 milyar fotoğraf bulunmaktadır, bu da kişi başı 31 fotoğrafa denk gelmektedir. Fotoğraflar herkes tarafından görülebilir, ancak gerekli ayarlamalar yapıldığı takdirde hiçbir kullanıcı tarafından da görülmeyebilir.
Armağanlar
Armağanlar, Facebook’un Şubat 2007 tarihinde yaptığı bir uygulamadır. Kullanıcılar birbirlerine küçük ikonlardan oluşan hediyeler gönderebilmektedir. Bu ikonlar Apple tasarımcısı Susan Kare tarafından tasarlanmaktadır ve kullanıcılar bu hediyeleri gizli ya da açıkça vermektedir. Kullanıcılar isterse “hediyeler” kutusunu profillerinde de gösterebilir. Kullanıcılar hesaplarının açılmasıyla ücretsiz bir hediye verme hakkına sahiptir; bundan sonraki hediyeler ise 1 dolar ile ücretlendirilmektedir. Hediyelerin %50’si sevgililer gününde verilmektedir. Bunun yanı sıra, Zachary Allia tarafından geliştirilen “FreeGifts” uygulaması gibi uygulamalarla, ücretsiz olarak da hediye gönderilebilmektedir.
Pazar Yeri
Mayıs 2007 itibarıyla; Facebook Marketplace (Facebook Pazar Yeri) uygulamasıyla; satılık eşyalar, kiralık/satılık ev, işler ve diğerleri olmak üzere bir market ortamı yaratmış ve burada kullanıcıların birbirleriyle alışveriş yapmasını sağlamıştır. Bu hizmetleri ücretsizdir.Facebook’un fotoğraflar uygulamasıyla kullanıcılar kendilerinin ve arkadaşlarının resimlerini paylaşmaktadır. Bu hizmetten özellikle üniversite öğrencileri yararlanmaktadırlar. Birçoköğrenci kitap ve okul eşyalarını facebook dolayısıyla satmaktadırlar. Ayrıca kiralık daireler ve evler de facebook dolayısıyla markete konmuştur
Etkinlikler
Etkinlikler uygulaması ise; kullanıcılar arkadaşları için belli buluşma noktaları oluşturabilir ve diğer kullanıcılar da bu etkinlikler için RSVP’lerini bildirebilirler.
Video
Facebook’un video uygulaması ise; kullanıcıların birbirlerine YouTube ve benzeri sitelerdeki videoları göndermelerinin yanı sıra; özel mesajlar da dahil olmak üzere video kamerasıyla görüntü kaydederek bunu mesaj olarak göndermesini sağlamıştır.
Twitter
Bir sosyal ağ ve mikroblog sitesidir. Kullanıcılarına tweet (İng. cıvıldama) adı verilen 140 karakterlik metinler yazma imkanı veren Twitter, çeşitli araçlarla daha etkin kullanılabilen bir yeni nesil iletişim aracıdır
Kullanıcılar tarafından atılan tweetler herkes tarafından görülebilir. Ancak kullanıcılar attıkları tweetleri sadece kendi arkadaşları olarak da görülmelerini sınırlandırabilir. Kullanıcılar diğer kullanıcıların tweetlerine üye olabilirler. Üye oldukları kişi veya kurumların takipçi sayısını ve bunların kimleri takip ettiklerini görebilirler. Tüm kullanıcılar Twitter’ın web sitesi aracılığıyla tweetlerini gönderebilir ve alabilirler. Kullanıcılar Twitter’ın web sitesine uyumlu harici uygulamalar (akıllı telefonlar gibi) veya belirli ülkelerde erişilebilen kısa mesaj servisi tarafından giriş yapabilirler.
2008’deki ABD seçimlerinde özellikle Barack Obama tarafından sıklıkla kullanılan Twitter’dan Türkiye’deki son yerel seçimlerde de yararlanılmıştır. Ayrıca Twitter, sosyal medyanın en popüler araçlarından biri olarak gösterilmektedir.
2006 yılında Jack Dorsey tarafından geliştirilmesinden bu yana Twitter, dünya çapındaki popülaritesini gün geçtikçe arttırmış ve içerdiği uygulamaların programlama ara yüzünün kısa mesaj gönderim ve alımı konusundaki olanaklarıyla internet dünyasının SMS’i olarak anılmaya başlamıştır.25 Nisan 2011 tarihinden itibaren Türkçe olarak kullanılıyor. Twitter üzerindeki kullanıcıların etkisinin takipçi sayısından ziyade kullanıcının tweetlerine gelen retweetlere bağlı olduğu ortaya konmuştur.
Facebook’taki gibi arkadaş sistemi değil de takipçi sistemiyle çalışması popülaritesini arttırmaktadır. Sosyal medyada Facebook’un yarattığı dev tahtın yerini artık Twitter’ın almaya başladığı söylenmektedir.
Oldukça büyük bir reklam kaynağı olan Twitter ünlülere para da kazandırmaktadır. Twitter’da 16 milyondan fazla takipçisi olan Amerikalı ünlü TV yıldızı Kim Kardashian, markalarla anlaşmalı olarak attığı her tweet başına 8 bin dolar almaktadır. Günümüzde Twitter’da her dakika ortalama yaklaşık 98 bin tweet atılmaktadır. Yapılan bazı araştırmalara göre Twitter’da profilleri bulunan dev markaların; Google, Twitter, YouTube takipçilerinin %33’ü, Facebook takipçilerinin ise %44’ünün sahte veya spam profillerden oluştuğu tespit edildi.
Kenan YALNIZ