Yapım ve teknik kapasitesini her geçen gün arttıran Türk dizi film sektörü, 100’ü aşkın kaliteli yapımıyla 70’den fazla ülkede izleyici ile buluşuyor. Uluslararası pazarda ön plana çıkan Türk dizileri bugün Dünya, üzerinde 400 milyon izleyiciye ulaşıyor. Ortadoğu’dan Balkanlara, Orta Asya’dan Güney Amerika’ya kadar pek çok ülkede yayınlanıyor. Türkiye’nin “yumuşak gücü” kabul edilen Türk dizi film sektörü, ihracatta gaza bastı. Sektör geçtiğimiz 2013 yılsonu itibariyle Türkiye’ye 150 milyon dolar ihracat girdisi sağladı. Gelecek yılın hedefini 250 milyon dolar olarak kaydetti.
Gidişat Ekonomik Yükseliş
Türkiye 10 sene öncesine kadar başta sinema filmleri olmak üzere; diziler, yarışma ve eğlence programları formatlarının neredeyse tamamını yurtdışından satın alıyordu. 2000’li yılların ortalarından itibaren televizyon sektöründe içerik üretiminde ön plana çıkan Türk yapım şirketleri, hem sunduğu zengin içerik hem de teknik altyapısıyla dünya ile rekabet edebilecek düzeye geldi.
Türk dizi film sektöründeki ihracatın yaklaşık %80’inini gerçekleştiren Calinos Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fırat Gülgen dizilerin bölüm başına 500 dolar ile 50 bin dolar arasında değişen fiyatlardan satıldığını belirtirken pazarda bir doygunluk oluşmaya başladığını ve bu fiyatların daha yukarılara çıkacağını düşünmediğini söyledi. Örneğin; Türk dizilerinin bir bölümünün Pakistan televizyonlarında yayınlanmasının ortalama 2 bin 500 dolara geldiği, benzer bir dizinin çekiminin ise en az 10 bin dolara mal olduğu belirtiliyor.
Başarı
Türk dizilerinin gösterimde olduğu ülkeler Afganistan, Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Bosna Hersek, Brunei Sultanlığı, Bulgaristan, Cezayir, Çek Cumhuriyeti, Çin, Endonezya, Estonya, Fas, Gürcistan, Hırvatistan, Irak, İran, İsveç, İsviçre, Japonya, Karadağ, Katar, Kazakistan, Güney Kore, Kosova, Kuveyt, Letonya, Libya, Litvanya, Lübnan, Macaristan, Makedonya, Malezya, Mısır, Özbekistan, Pakistan, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya, Suriye, Tayland, Tayvan, Tunus, Ukrayna, Umman, Ürdün, Vietnam, Yemen, Yunanistan olarak sıralanıyor.
2013’te ilk kez Ukrayna, Pakistan, Rusya ve Çin pazarına girildi. Dünya çapında en çok ilgi gören Türk dizileri arasında “Muhteşem Yüzyıl”, “Fatmagül’ün Suçu Ne”, “Adını Feriha Koydum” ve “Aşk-ı Memnu” gibi yapımlar yer alıyor. Dünya çapında en çok izlenen diziler arasına giren “Gümüş” dizisinin final bölümü sadece Ortadoğu’da 84 milyon kişi tarafından izlendi. Çin’de ilk Türk dizisi, Çin devlet kanalında gösterilen Muhteşem Yüzyıl. Rusya’da Çalıkuşu dizisinin DVD’leri oldukça rağbet görüyor.
Türk dizilerinin Balkan ülkelerinde büyük ilgi gördüğünü anlatan Gülgen, Bulgaristan ve Yunanistan’da total izlenme olarak bakıldığı zaman her iki kişiden birinin Türk dizisi izlediğinin görüldüğünü kaydetti.
Şu anda yurt dışına 100’ün üzerinde dizi ihraç edildiğini belirten Gülgen, en popüler erkek oyuncuların Kıvanç Tatlıtuğ, Kenan İmirzalıoğlu; kadın oyuncuların ise Tuğba Büyüküstün ve Songül Öden olduğunu söyledi.
Japonya’da bir kanalın Türk dizileriyle ilgili 45 dakikalık bir belgesel program yayımladığını söyleyen Gülgen, belgeselde Türk dizilerinin ihracata ve turizme etkisinin anlatıldığı kaydedildi.
Türk dizilerini ihraç eden Global Agency’nin CEO’su İzzet Pinto, “Amerikan dizileri Balkanlar ve Ortadoğu kültürüne çok uzak. Oysa bizim dizileri kendilerine yakın hissediyorlar. Bu nedenle Hollywood yapımı diziler artık kendilerine prime-time ‘da yer bulamıyor. Herkes Türk dizisi alıyor” diyor.
Katkı
Yayınlandıkları ülkelerde en çok izlenen yapımlar arasına giren Türk dizileri, Türkiye’nin imajına da büyük katkı sağlıyor. Son 5 yılda Türkiye’ye Ortadoğu’dan gelen turist sayısında %350 artış olmuştur.
Milyarlarca dolar, her sektöre yansıyor. Tekstil, inşaat gibi. Araplar Türkiye’den ciddi boyutlarda ev alıyorlar. Daha önce böyle bir şey yoktu. Çünkü Türkiye’yi tanımıyorlardı. Şimdi diziler sayesinde tanır hale geldiler. Eskiden “Made in Turkey” etiketi “Made in China” etiketi gibiydi. Şimdi çok değerli hale geldi. Bunda da en büyük etkiyi diziler yaptı.
Hangi Ülkelere Hangi Diziler Satılıyor?
Calinos’un Almanya, İsviçre, Avusturya, Tayland, Tayvan, Vietnam, Macaristan, Polonya, Japonya, Kazakistan, Bulgaristan, Makedonya, Ortadoğu, Özbekistan, Yunanistan, Kosova, Azerbaycan, İran, Ortadoğu ülkeleri, Romanya, Katar, Arnavutluk, Hırvatistan, Bruney, Bosna, Ukrayna, İsrail, Singapur, Malezya gibi ülkelere pazarladıkları dizilerin isimleri şöyle: “Adını Feriha Koydum, Acı Hayat, Akasya Durağı, Aliye, Annem, Arka Sokaklar, Arka Sıradakiler, Asi, Asmalı Konak, Aşk ve Ceza, Aşka Sürgün, Aşk-ı Memnu, Aşkım Aşkım, Berivan, Bıçak Sırtı, Bir İstanbul Masalı, Borsa, Bütün Çocuklarım, Büyük Yalan, Candan Öte, Canım Ailem, Çalıkuşu, Çocuklar Duymasın, Deli Yürek, Dudaktan Kalbe, Doktorlar, Ekmek Teknesi, Elveda Derken, Eşref Saati, Ezo Gelin, Fırtına, Gece Gündüz, Genco, Geniş Zamanlar, Gurbet Kadını, Gümüş, Hayat Bağları, Hırsız Polis, Ihlamurlar Altında, İki Aile, İki Kız Kardeş, Kapalı Çarşı, Kavak Yelleri.”
Gelecekte Sektörün Karşılaşabileceği Zorluklar
Yanlış pazarlama taktiklerinin pazarı daraltabileceğine işaret eden Gülgen, “Firmamızın bir yerde 10 liraya sattığı bir malı, gidiyor başka bir firma 3 liraya satıyor. Böyle olunca bir daha siz 10 liradan mal satamıyorsunuz. Bulgaristan’da bunu yaşadık. Fiyatlandırma konusunda titizlik göstermek gerekiyor” dedi. Türkiye ile İsrail arasında yaşanan siyasi gerilimden ise dizi sektörünün etkilenmediğini kaydeden Gülgen, İsrail’de Türk dizilerine inanılmaz bir ilginin olduğunu bildirdi. Gülgen, “Devletlerin politikası başka, halkların davranışları başkadır. Siz ABD’ye kızarsınız ama Hollywood filmi izlersiniz. Bizim işimiz halklarla. O yüzden gerilimden etkilenmedik. Şu anda Türk dizilerine İsrail’de çok büyük bir ilgi var” dedi.
Dizi ihracatı sektöründe şu anda yanlış bir gidişat oluşmaya başladığını kaydeden Fırat Gülgen, “Maalesef biz her şeye rekabet gözüyle bakıyoruz. Halbuki bugün büyük stüdyolara baktığımızda her ne kadar rekabet ediyorlar gibi görünseler de bir ülkeye girdiklerinde film fiyatını birlikte belirlerler. Örneğin Warner Bros’un 100 milyon dolar box ofisi olan filme verdiği fiyatı Disney, ‘ben aynı box ofisteki filmi Warner Bros’un verdiği fiyatın yarısına satıyorum demez” diye konuştu.
Çılga Güliz EREN