Günümüzde gelişen teknolojinin etkisinden birçok sektör etkilenmiş ve kendini çağa uydurmaya çalışmıştır. Dijital çağın gerisinde kalan şirketler hata payının sağladığı dezavantajlar ve düşen verimlilikleri ile rakiplerinin gerisinde kalmıştır. Teknoloji ile gelen dijital dönüşümün en büyük uygulaması yapay zekadır. Yapay zekâ; insan davranışlarını taklit eden, veri analizi yapan, sürekli gelişen sistemlerdir. Hata payını en aza indirgemesiyle öncelikli tercih haline gelmiş ve hayatımıza girmiştir. Savunmadan sağlık sektörüne kadar her yerde kullanılan yapay zekâ, veriye erişim sağlarken uygulamacıları rakiplerinin önüne geçirmiştir.
Yapay zekanın dört bölümü; yapay zekanın kendisi, makine öğrenmesi, derin öğrenme, sinir ağları
Lojistik sektöründe depodaki otomatik raf sistemlerinden rota optimizasyonuna kadar farklı alanlarda yapay zekanın kullanımı mevcuttur. RFID okuyucuları sayesinde ürünün etiketinden pakete ait bilgiler veri tabanına aktarılması, otonom araçlar ile yakıt tüketiminin azaltılması, akıllı yollarla doğal enerjinin kullanılması lojistik ve yapay zekayı ortak noktada buluşturuyor. Örnek olarak, Hollanda’nın Rotterdam şehrinde bulunan ve Avrupa’nın en geniş limanı olma özelliği taşıyan Rotterdam Limanı’nın lojistik süreçlerinde kullandığı yapay zekâ uygulamaları dikkat çekiyor. Liman, özel araçlar ve otomasyonlu terminallere sahiptir. Otomatik Yönlendirmeli Araçlar ile insansız olarak her türlü taşımacılık faaliyetinin yerine getirilirken Otomatik İstifleme Araçları ile konteynerler istifleniyor. IoT tarafından geliştirilen akıllı konteyner uygulaması yolculuk sırasında akım, sıcaklık, rüzgâr yönü, hava durumu gibi verileri topluyor. Toplanan veriler IoT teknolojileri tarafından analiz ediliyor ve yanaşacak gemi için en uygun zamanın belirlenmesi, limanda bekleme süreleri ayarlanması, trafiğin dinamik hale getirilmesi sağlanıyor.
Otomatik Yönlendirmeli Araçlar(AGV) Otomatik İstifleme Araçları(ASC)
Teknolojiyle geliştirilmiş ekipmanlar dışında yapay zekanın bir diğer uygulaması robotlardır. Depolanan ürünlerin takibi, koordinasyon, yanlış sipariş gönderimi gibi durumlar lojistik süreci sırasında birçok aksamaya neden olabiliyor. Yapay zekâ ile geliştirilen ve hayatımızda gün geçtikçe daha fazla yer edinen robotlar bu aksamaların önüne geçmektedir. Robotların depolarda görev alması ile depo faaliyetlerinde insan gücüne oranla 4 kata kadar hız ve verimlilik sağlandığı ortaya çıkmıştır.
Konteyner elleçleme robotları ve toplayıcı robotlar, paketleme, birleştirme bunun yanı sıra ayrıştırma işlemlerinde lojistik süreçlerinde görülmektedir. Robotlar depolarda görev almaya başladığından bu yana en çok Amazon depolarında önümüze gelmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde merkezleri bulunan firmada 15 binin üzerinde Kiva robotları çalıştığı belirtiliyor. Kiva otonom robotlar, sipariş işleme merkezlerinde müşteri tarafından istenilen ürünlerin üzerindeki kodlar robotlarda bulunan kameralar ile okunmasıyla aldıkları talimatlar doğrultusunda ürünleri sevkiyatı hazırlayan çalışanlara robotlar tarafından teslim edilmektedir.
Gelişen ve değişen dünyada yenilikleri takip etmeden ilerleyebilmek imkânsız hale geldi. Kendini yenileyerek ileri taşıyan dijitalleşme çağı, sektörün içerisinde yer alan şirketlerin teknolojiyi etkin şekilde kullanmasını gerektiriyor. Özellikle yapay zekaya yapılan yatırımlar her geçen gün artmakta. 2030’ a kadar yapay zekanın küresel ekonomiye katkısının 15,7 trilyon dolar olacağı tahmin ediliyor. Dünyada kullanım alanı bu kadar artan bu sistemin lojistikte nerelerde yer aldığını ve nasıl uygulandığını inceledik. Peki lojistik ve yapay zekâ birleşince ne oluyor?
Maliyet kontrolü yapılarak maliyetler azaltılıyor. Stok ve zaman yönetimi ile müşteriye sağlanan hizmet vaktinde ve eksiksiz yerine getiriliyor. Teslimatlar sırasında oluşacak trafik engelleniyor. Tedarik zinciri süreci şeffaf hale getiriliyor. Kalite kontrolü artırılıyor. Operasyon sırasında sürekli, entegrasyon sağlanarak, güvenilir bir şekilde süreç ilerletiliyor. Büyük Veri ile şirketler gelecekteki performanslarını daha iyi hale getiriyor. Tüm bu iyileştirmeler yapay zekanın lojistikle birleşmesiyle ortaya çıkıyor. Böylece optimizasyon araçlarının kullanımıyla müşteriye sunulan en iyi hizmet en az maliyetle, en çok etkinlik ve verimlilikle gerçekleşiyor.
Sıla EKİNCİ